ΕΝΑ ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΒΑΣΙΛΗ

Ένα γράμμα στον Βασίλη.

Θα προσπαθήσω να εξηγήσω στον φίλο μου τον Βασίλη ποιες είναι οι δυσκολίες που δεν μπορεί να καταλάβει τους ποιητές τα γραφόμενα και την συμπεριφορά τους και βγάζει λάθος συμπεράσματα. Συμφωνώ δεν είναι εύκολο να καταλάβεις ένα ποιητή ,θέλει προσπάθεια με ευγενικά αισθήματα και αποστασιοποίηση ,πίστεψε με εσύ θα βγεις κερδισμένος γιατί και ο πιο άσημος έχει κάτι να πει. Η αναγκαιότητα της ποίησης έχει απαντηθεί χρόνια τώρα με το γενικότερο ερώτημα της αναγκαιότητας της τέχνης στη ζωή. Δεν μπορείς να κρίνεις ένα ποιητή με την ευκολία που κρίνεις ένα φίλο σου, είναι λάθος αυτό, ένας ποιητής συγκρίνεται με άλλο ποιητή. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν συμμετέχουν στους προβληματισμούς των πολλών έχουν άλλες ευαισθησίες, αντιλαμβάνονται διαφορετικά τις καταστάσεις και έχουν τις δικές τους ερμηνείες. Ο ποιητής έχει υποχρέωση να δημοσιεύσει αυτό το κάτι άλλο και ας έρθει σε σύγκρουση με το κατεστημένο και τους πολλούς γιατί διαφορετικά κινδυνεύει να ταυτιστεί με την φιλοσοφία του καναπέ. Ο ποιητής δεν γράφει μόνο πρέπει να έχει και στάση ζωής , να βρίσκει το κρυμμένο , να σπάει την πέτρα για να δεις το κυκλάμινο . Η ζωή είναι δύσκολή και άδικη, η γκρίνια όμως του αδικημένου σε τελματώνει και δεν σε βοηθάει να πας μπροστά Ο ποιητής δεν απομονώνεται από κοινούς θνητούς, υμνεί την ομορφιά της ζωής, την χαραμάδα που βάζει φως, είναι μπροστάρης καταγγέλλει το άδικο ,το λάθος, το ψέμα, την προδοσία και αυτά όλη του τη ζωή και όχι ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Η αυτοαπομόνωση και η μοναξιά είναι απαραίτητα συστατικά για τον ποιητή για να μπορέσει να αποφύγει την ηχορύπανση ανούσιων φλύαρων κουτσομπολιών . Αν δεν μπορείς να καταλάβεις τι λέει ο ποιητής δεν φταίει αυτός, προσπάθησε ξανά μια δεύτερη σκέψη νηφάλια θα βοηθήσει, κυρίως όμως μην του αποδώσεις ταπεινές προθέσεις . Ρωτήθηκα πριν από λίγο χρόνο, υποψήφιος βραβείου Ακαδημίας Αθηνών ανέβηκε χαιρέτησε την επιτροπή και έφυγε. Οι καλεσμένοι φώναζαν το ‘’ βραβείο ‘’ γύρισε και πείρε το βραβείο. Ποιος θα μπορούσε να το κάνει; Απάντησα ένας ποιητής και δεν έπεσα έξω η Ολυμπία Καράγιωργα άφησε την Κική Δημουλά να περιμένει με το βραβείο στο χέρι, χαιρέτησε ευγενικά την επιτροπή της Ακαδημίας Αθηνών και έφυγε. Πες μου ποιος άλλος θα το έκανε; Μόνο ένας ποιητής έχει τις δικές του προτεραιότητες.
Αν μου ζητούσες να αλλάξω την επικεφαλίδα του κειμένου θα διάλεγα [ Πρωτότυπη παρουσίασης της βράβευσης της Ολυμπίας Καράγιωργας από την Ακαδημία Αθηνών για το τελευταίο της ποιητικό βιβλίο Χειμώνας στη Λέρο. ]
Ο Βασίλης είναι φανταστικό πρόσωπο και η Ολυμπία είναι φανταστική στο γράψιμο της.
Γιώργος Σφακιανάκης.

ΝΕΚΡΙΚΕΣ ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΕΣ και Η ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

                  

Οι ιστορικοί χρόνια τώρα διαφωνούν για το πότε άρχισε και πότε τελείωσε η ελληνιστική περίοδος, συμφωνούν όμως ότι ήταν τρεις αιώνες ελληνικού πολιτισμού που ακτινοβόλησε μακριά από την Ελλάδα, ένα εκπολιτιστικό ιστορικό φαινόμενο. Πρώτος ο Ντόιζεν εισήγαγε τον όρο ελληνιστικός.  

D.H. LAWRECE είκοσι ποιήματα
Μετάφραση ΟΛΥΜΠΊΑ ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΑ
Όταν ο ταχυδρόμος σου φέρνει ένα τέτοιο βιβλίο με τόση θερμή αφιέρωση ο πειρασμός δεν είναι αν θα το διαβάσεις, αυτό είναι δεδομένο, ο πειρασμός είναι να γράψεις δύο λόγια ; και από τον πειρασμό πέφτεις στο δίλλημα , θα μπορέσω να ανταποκριθώ σε αυτούς τους ογκόλιθους της λογοτεχνίας. Την Ολυμπία ποτέ δεν την είδα σαν την Μπίτσα την γειτόνισσα που γράφει ποιήματα , όταν βάζεις συναισθήματα καταστρέφεις την κριτική σου, χρειάζεσαι αποστασιοποίηση για να μπορέσεις να προσφέρεις έργο. Για μένα πάντα θα είναι η Ολυμπία Καράγιωργα η ποιήτρια, η γυναίκα που με πείρε από το χέρι και μου έδειξε το βασανιστικό δρόμο της ποίησης , η δασκάλα μου .[ αχ.. γιατί Ολυμπία ; ] Μου αρέσουν τα πρόσωπα που καταπιάνεται στις μεταφράσεις της και τις προσωπογραφίες , Albert Camus , Alba Ambert ,Oskar Wilde , Lorca , Virginia Woolf , Nijinsky , Ευριπίδης ,Γ. Σαραντάρης και ο Lawrece . Αυτή την φορά το εγχείρημα δεν είναι εύκολο, μέσα από την μετάφραση πρέπει να βγάλεις την προσωπικότητα του ποιητή να τον ψυχαναλύσεις να βγάλεις τα πιστεύω του, τις αρχές του , και συνάμα να περιγράψεις το κλίμα της εποχής για να μπορέσεις να έχεις πλήρη εικόνα. Μόλις έχει τελειώσει ο α.παγκόσμιος πόλεμος , η Αγγλία ζει την εκβιομηχάνιση της , και κυνηγάει της πετρελαιοπαραγωγές χώρες με πολέμους και κατακτήσεις, η γυναίκα μπαίνει στην παραγωγή, οι μηχανές παίρνουν θέσεις εργασίας από τους εργάτες και αυτό τον πονάει, η αποικία της Ινδίας ξεσηκώνετε ,ο δικαστής Ρόουλετ καταργεί τα δικαστήρια των ενόρκων και αναλαμβάνει η αστυνομία να διαλύει συγκεντρώσεις να λογοκρίνει και να φυλακίζει, μια μιλιταριστική εποχή. Η φιλοσοφία του Γκάντι επηρεάζει την Ευρώπη.

ΣΤΡΑΤΗΣ ΤΣΙΡΚΑΣ ….. και το Ανθρωπάκι….

Έμεινα έκπληκτος με τον αριθμό όσων έχουν ασχοληθεί με την κριτική, την ζωή και το έργο του Τσίρκα , για την βιβλιοθήκη του , για την αλληλογραφία του  υπάρχει μεταδιδακτορικό ακόμα και για τις αφιερώσεις στα βιβλία του. Ο κατά κόσμο Γιάννης Χατζηανδρέας έγραφε με ψευδώνυμα , εκτός του Στρατής Τσίρκας έχει υπογράψει και με το Λάμπης Ιωάννου , το Λουκής Αράπης και Λόγια Σταράτα . Δύσκολες εποχές , λογοκρισία επέβαλαν η αγγλική , η ελληνική και η αιγυπτιακή αστυνομία .Ο Τσίρκας έχει την κοσμοπολίτικη κουλτούρα της ελληνικής παροικίας της Αιγύπτου . Ξένες γλώσσες , άριστος  γνώστης της γαλλικής γλώσσας [ βοήθησε  στην μετάφραση του Μαρσέλ Προύστ] αγγλική λογοτεχνία , επαφές με ξένους διανοούμενους , παρακολουθούσε τα  διεθνή ρεύματα  και όλο το περιβάλλον του ήταν πλούσιο πνευματικά .

ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ . Ο άγιος των ποιητών .

Ήταν  Οκτώβρης και είχε βαρυχειμωνιά , φύσαγε, κρύο, ψιλόβρεχε, όλα τα στοιχεία της φύσης διαμαρτύρονταν και μείς σκυθρωποί ανεβαίναμε την ανηφόρα του πρώτου νεκροταφείου να πάμε τον Τάσο. Ο χρόνος έγραφε  1988 και ο Οκτώβρης είχε 30 μέρες, ο Τάσος 66 χρόνια  και μείς μεγάλη θλίψη . Τι συντεταγμένες είναι αυτές . Τάσο, όμορφε άγγελε . Ως και νεκρός ένας άγγελος είσαι, ήταν τα λόγια που επαναλάμβανε συνέχεια ο Γιάννης  Ρίτσος , ο μεγάλος αδελφός .

Όταν πήγαινα στο σπίτι του, δεν άφηνε την γυναίκα του την Μαρία να μου κάνει καφέ , ήθελε να μου κάνει εκείνος τον καφέ και μου έλεγε, να το λες, ο ποιητής μου έφτιαχνε καφέ .  Ήμασταν γείτονες , έμενε  Αχαρνών  35 και  Ηπείρου στον τέταρτο όροφο, σπίτι του είδα πολλές φορές αντιπροσωπείες από  πανεπιστήμια που μελετούσαν το έργο του. Πάντα περιποιημένος με το φουλάρι του , μιλούσε χαμηλώφονα, με τον καλό λόγο για όλους . Όταν τον πρωτογνώριζες δεν θα μπορούσες να φανταστείς τις ταλαιπωρίες που έχει περάσει , αναρωτιόσουν αυτός ο ήρεμος άνθρωπος έχει κάνει εξορία, από αυτόν τον άνθρωπο κινδύνευε η πατρίδα, αυτός μιλάει μόνο για ζωή, για ένα καλύτερο κόσμο ,για μια πανανθρώπινη αγάπη . 

Ο ΤΣΙΡΚΑΣ και η Έμμη .

Στο βιβλίο του Μίλτου Πεχλιβάνου < Από τη Λέσχη στις Ακυβέρνητες Πολιτείες , η στίξη της ανάγνωσης > εκτός του ότι είναι μια πολύ σοβαρή μελέτη , υπάρχει και η αλληλογραφία του Στρατή Τσίρκα με φίλους του και διανοούμενους της εποχής  από την Αίγυπτο, την Κύπρο και την Ελλάδα .

Αυτή που μου τράβηξε την προσοχή και με έκανε να  ψάξω και να γράψω αυτό το άρθρο , είναι η επιστολή του  αλεξανδρινού   Νίκου  Παντελίδη γραμμένη στα τέλη του Νοέμβρη του 65 σταλμένη από την Αλεξάνδρεια .

ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ Ένας ανίατος Μπιτσκόμπερ

Ο Καββαδίας είναι ο ποιητής που με το πρώτο του βιβλίο έχασε το όνομα του και όλοι τον φώναζαν Μαραμπού . Η ποιητική συλλογή Μαραμπού εκδόθηκε τον Ιούνιο του 1933 σε 235 αντίτυπα και έγινε ανάρπαστη , ακολούθησε το Πούσι το 1947 , το μυθιστόρημα Βάρδια το 1954 και το Τραβέρσο το 1975  Στην διάρκεια της δικτατορίας έγραψε την μπαλάντα για τον Τσε, τα πεζά του Πολέμου/ Στο άλογο μου και Λι το 1987.  Γεννήθηκε στο Χαρμπίν της Μαντζουρίας τον Ιανουάριο του 1910 και αργότερα εγκαταστάθηκε στον Πειραιά  και φοίτησε στη Γαλλική σχολή  . Ο Καββαδίας  είχε ενημέρωση για τα σύγχρονα ρεύματα της ποίησης κυρίως για τα τεκτενώμενα στην γαλλική ποίηση , ήταν και γνώστης της παράδοσης και του δημοτικού τραγουδιού .  Είναι ο πρώτος που εισάγει αυτά τα πουλιά στην ελληνική λογοτεχνία.

ΚΩΣΤΗΣ ΜΟΣΚΩΦ. Ο άνθρωπος που φύλαγε Θερμοπύλες.

Φέτος κλείνουμε εβδομήντα χρόνια από την γέννηση του Κωστή Μοσκώφ . Από πατέρα Πόντιο τον Ηρακλή Μοσκώφ  και μητέρα Ιταλίδα την Αμίνα Αριγκόνι γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη τον Νοέμβριο του 1939 . Από τον γάμο του με την ηθοποιό Καλιόππη Πασχαλίδη απέκτησαν δύο παιδιά τον Ηρακλή και την Αμίνα.

Ο Κωστής Μοσκώφ ήταν ο άνθρωπος που ζούσε στις Ακυβέρνητες Πολιτείες, ο Θεσσαλονικιός και ο Αλεξανδρινός ο διανοούμενος και ο στοχαστής, ο πολιτικός, ο ιστορικός συγγραφέας, ο ποιητής.

Οι λέξεις Αίγυπτος, Μέση Ανατολή, Ελληνισμός, συνδέθηκαν με το έργο ζωής του. Οι αλλόθρησκοι γείτονες μας έμαθαν τι σημαίνει Ελλάδα και πολιτισμός,  ελληνική ποίηση και τον εθνικό μας πολιτισμικό πλούτο. Είναι ο πρωτοπόρος και εφευρέτης της πολιτισμικής μας διπλωματίας, τομή στον νεοελληνικό πολιτισμό.

Διορίστηκε μορφωτικός σύμβουλος του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού στη Μέση Ανατολή με έδρα το Κάιρο.

ΓΚΕΡΝΙΚΑ

Πίνακες με πολεμικές αναπαραστάσεις έχουν ζωγραφίσει πολλοί όπως  ο Ντελακρουά , ο Γκόγια και άλλοι, αυτό που κάνει την διαφορά από την Γκέρνικα του Πικάσο , είναι ότι δεν είναι μια απλή έκφραση ενός πολεμικού γεγονότος , ούτε αποβλέπει στην μετάδοση συναισθημάτων , είναι σύμπλεγμα εικόνων με νοήματα. Κάθε μορφή ξετυλίγει τις σκέψεις του μέσα στην ιστορία , η ζωγραφική του δεν είναι μια στατική έκφραση προκαθορισμένων ιδεών αλλά το άπλωμα της σκέψεις του μέσα από μια συνεχή ροή προσώπων. Στην τέχνη , υπήρχε  ένα  ισχυρό ρεύμα ενάντια στις τεχνικές απεικόνισης και τις χρήσεις της προοπτικής που είχαν καθιερωθεί από την εποχή της Αναγέννησης .